Monday, August 13, 2018

গল্প:এইচ আই ভি

কম্পিউটাৰটো শ্বাট ডাউন কৰি অংগদ নিজৰ ফাৰ্মৰ পৰা ওলাই আহি বাইক ষ্টাৰ্ট দিলে । গধূলিটো বৰ মনোমোহা হৈ উঠিছে। নিয়ন লাইটৰ পোহৰত জোনাক সনা গুড়ি গুড়ি বৰষুণজাকৰ মাজত তাৰ অনাই বনাই ঘূৰি ফুৰিবলৈ মন গ’ল । পিছে এতিয়া সময় নাই। ৰাগিনী ৰৈ আছে তালৈ। সিহঁতে আজি একেলগে ৰেষ্টুৰেন্টত ডিনাৰ কৰাৰ কথা। তাৰ পিছে মন গৈছে ৰাস্তাৰ কাষৰ ধোঁৱা বলি থকা চাহ একাপ আৰু মুৰমুৰিয়া পপ এটাৰ সোৱাদ লোৱাহে । ৰাগিনীয়ে পপ খাবলৈ ভাল নাপায়, মুখৰ সমস্ত মেকআপ বেয়া হৈ যায় হেনো । ওঁঠৰ লিপষ্টিকবোৰ অবাধ্য হৈ চাৰিওফালে চিটিকি পৰে যেন । সি পিছে ভালেই পায় তাই তেনেদৰে থাকিলে । পুতলা এটিৰ দৰে লাগে তাইক ।
তাৰ আচৰণবোৰ দেখি তাই তাক অহৌবলিয়া বুলিয়ে ভাবে। তাইৰ বাহিৰে বাইকখনেই সংগী তাৰ । হওঁতে গাড়ী এখন নোহোৱা নহয় দেউতাকৰ । কিন্তু সেইখন সি নচলায়, নিজকে বহিৰ্জগতৰ পৰা বিছিন্ন পুৰুষ যেন লাগে বুলি কয় সি ।
ৰাগিনী ধনী ঘৰৰ দুলালী । অংগদৰ ঘৰৰ অৱস্থাও ভাল । কলেজৰ দিনৰ ভালপোৱাই সিহঁতৰ চূড়ান্ত ৰূপ লোৱাৰ পৰ্যায়ত । আজিকালি দুয়ো মুকলিকৈ ঘূৰে, ৰাতি দেৰিকৈ ঘৰ সোমালেও কোনো কওঁতা নাই । মাতৃহীন লৰাটোক কোনো কথাতে দুখ দিবলৈ নিবিচাৰে দেউতাকে । ৰাগিনীৰ ঘৰতো কোনো ঝামেলা নাই । তাইলৈ ভাল ভাল লৰাৰ প্ৰস্তাৱ আহিছিল, কিন্তু তাইৰ পছন্দক স্বীকৃতি দিলে ঘৰখনে ।
নিৰ্জঞ্জাল সম্পৰ্কটো একদম মসৃণ গতিত বৈ আছিল । এই প্ৰথম ৰাগিনীৰ মুখত ক’লা ডাৱৰে আৱৰি ধৰিছে ।কি হৈছে তাইৰ? কি হৈছে? সি ব্যতিব্যস্ত হৈ পৰে,
“গা ঠিকে আছেতো ৰাগিনী।”
“অলপ বেয়া লাগিছে”।
“ব’লা ডাক্তৰৰ ওচৰলৈ ব’লা।“
“নাই নালাগে। ঠিক হৈ যাব।”
“কি হৈছে তোমাৰ সোণ? মোক খুলি কোৱা।”
খিলখিলাই হাঁহি উঠে তাই, “এইচ আই ভি পজিটিভ ওলাইছে।“
“কি কয় তাই? ধেমালী কৰিছে ন”, সি নিজকে প্ৰবোধ নিয়ে তেনেকৈ । কিন্তু সঁচাকৈ যদি তেনে কিবা হৈ যায় কি কৰিব সি ? ৰাতি সাৰ পাই যায় সি, মেচেজ দিয়ে তাইলৈ, “গা কেনেকুৱা ৰাগিনী?”
আগতে হোৱা হ’লে ধেমালী কৰিলেহেঁতেন তাই, “ৰ’বা দেই আইনাখন চাই আহোঁ, মাগুৰবৰণীয়া, ঈষৎ শকত, উচ্চতা মধ্যমীয়া, ইত্যাদি ইত্যাদি।“
আজিকালি তেনে মেচেজৰ উত্তৰ নাহে । ৰাগিনী ক্ৰমাৎ দুৰ্বোধ্য হৈ পৰিছে । তাক এৰাই চলিছে নেকি তাই ? এইচ আই ভিৰ কথাটো তাই কিয় কৈছিল? সি নেট খুঁচৰে। যিমান ডাঙৰ সমস্যা আহিলেও তাইৰ পৰা আঁতৰি থকাটো তাৰ বাবে মুস্কিল কথা । এইচআইভিতো সৰু কথা । সেই অকণমান কথাটোকে নুবুজেনে তাই? তাৰ বহুত কাকূতি-মিনতিৰ মূৰত তাই মান্তি হৈছে তাৰ লগত আজি ডিনাৰ কৰিবলৈ । সেয়ে সন্ধ্যাটো বৰ ৰঙীন যেন লাগিছে । বৰষুণজাকে আমনি কৰিছে বাৰে বাৰে। কিনকিনীয়া বৰষুণজাকত দুয়ো মহানগৰীৰ অলিয়ে গলিয়ে বাইক লৈ ঘূৰি ফুৰা কথাটো মনলৈ আহিছে। আগৰ দৰেই সেই দীঘল হালধীয়া স্কাৰ্টটোৰ লগত হলৌ টি-চাৰ্ট এটা পিন্ধি পিছৰ চিটত বহি তাৰ পিঠিত সমস্ত শৰীৰৰ ভৰ জাপি দিবনে তাই? কোনোবা এবাৰত যে তাৰ চুলিখিনি জোকাৰি দিয়ে নতুবা কোনোবা এবাৰ যে পিছফালৰ পৰা তাৰ বুকুখনত আঙুলিৰে কিলবিলাই দিয়ে, তেনে দুষ্টামিবোৰ কৰিবনে তাই? তাইৰ দুষ্টালিয়ে তাৰ সুখৰ পাৰ ভগাৰ সময়তে সি যে গোমধান ভাজি থকা কেৰাহীখনৰ ওচৰতে বাইকখন ৰখাই তাইলৈ চাই কৈ উঠে,
“আহ। চাহ-পপ খাওঁ।”
“নাই দেই, মোৰ লিচটিক বেয়া হৈ যাব পপ খালে”, ওঁঠ দুখন মেলি থাকিয়ে কথা কবলৈ লয়। একদম সৰু ছোৱালীজনীৰ দৰে ছোৱালীজনীৰ লিপষ্টিক বেয়া হোৱাৰ শংকাত সি বৰ আলফুলকৈ ৰাখিছিল তাইক । ওঁঠত ওঁঠ থ’লে লিপষ্টিক বেয়া হ’ব, কঁকালত হাত থ’লে স্কাৰ্ট বেয়া হ’ব।
সেই তাইৰ লগতে সি আজি ডিনাৰ খাবলৈ যোৱাৰ কথা । বাইকখন থৈ সি ঘৰৰ পৰা গাড়ীখন ল’লে । গা বেয়া তাইৰ। তাইৰ আচৰণেই কয় যে তাই সুস্থ হৈ থকা নাই । ৰাগিনীক ঘৰৰ পৰা উলিয়াই আনি সি সন্মুখৰ চিটৰ দুৱাৰ খুলি তাইক বহুৱাই লয়। ওৰেটো সময় তাই নীৰৱ হৈ থাকে । তাইৰ প্ৰস্তৰ মূৰ্তিহেন অৱযবটোৱে তাক বৰকৈ সিঁয়াৰে। ক’ৰবাত কিবা ভুল হৈছে, হয়, সি অনুমান কৰে, ক’ৰবাত কিবা এটা ভুল হৈছে।
“ঊস মই পাগল হৈ যাম ৰাগিনী। তুমি কিয় এনেদৰে আছা? বিয়ালৈ কেইদিন আছে হা? কি কাৰণে তুমি ইমান মনে মনে আছা? বেমাৰ হৈছে, ঠিক হৈ যাব, ইমান ভাগি পৰাৰ কি প্ৰয়োজন ৰাগিনী?”, ৰাগিনীৰ হাত দুখন সাবটি ধৰে সি।
হাত দুখন এৰুৱাই ৰাগিনীয়ে গহীন সুৰেৰে কৈ যায়, “মই তোমাৰ সতে বিয়া হব নোৱাৰিম অংগদ।”
“হোৱাট! ধেমালি নকৰিবাচোন যেতিয়াই তেতিয়াই । এনেই মন বেয়া”, মাথাটো নষ্ট হৈ যায় তাৰ ।
“মই ধেমালি কৰা নাই”, তাই তলমূৰ কৰে।
“কি হৈছে তোমাৰ ? গা বেয়া হৈছে? ডাক্তৰে কিবা কৈছে? চোৱা পৃথিৱীৰ কোনো শক্তিয়েই আমাক বেলেগ কৰিব নোৱাৰে । আৰু এই অনুবীক্ষণ যন্ত্ৰতো দেখা নোপোৱা বীজাণুকেইটাৰ কথাতো নকবাই মোক”, উষ্মাৰে কৈ উঠে সি।
“মোৰ একো হোৱা নাই অংগদ। তুমি ইমান ডাঙৰ কথা এটা লুকুৱালা, সেইহে বেয়া লাগিছে। এতিয়া কোনো কথা নাই, মোৰ দেউতাও আমাৰ সম্পৰ্কটো নিবিচাৰে আৰু।”
“কি কৈ আছা তুমি ৰাগিনী? কি হৈছে মোক বুজাই কোৱা। মই কি লুকুৱালো তোমাৰ পৰা?”
“লুকুৱালা অংগদ। তোমাৰ পৰিয়ালৰ কথা লুকুৱালা । তোমাৰ মাৰ মৃত্যুৰ কাৰণ লুকুৱালা।“
“কি আছিল মোৰ মাৰ মৃত্যুৰ কাৰণ?”
“এইডছ আছিল তোমাৰ মাৰ মৃত্যুৰ কাৰণ। এইচআইভি পজিটিভ আছিল তোমাৰ মাৰ। তোমাৰ শৰীৰত তোমাৰ মাৰ তেজ। আৰু বেলেগকৈ ভাবিবলৈ মন যোৱা নাই মোৰ অংগদ”, চকুত চকু থৈ স্পষ্টকৈ কৈ উঠি গুচি গ’ল ৰাগিনী। ‘এম ৱান’ ৰেষ্টুৰেন্টৰ ওপৰ মহলাৰ কৰ্ণাৰ টেবুলখনৰ এচুকত সি অকলে বহি ৰ’ল । তলৰ ৰাস্তাত নিয়ন লাইটৰ পোহৰত সেয়া ৰাগিনী। সি তৰ্কিব পৰাৰ আগতেই ৰাগিনী অদৃশ্য হৈ পৰিল। তাৰ গাড়ীখন থমথমকৈ অকলে ৰৈ থাকিল। গাড়ীখনক বুঢ়া আঙুলি দেখুৱাই তাৰ অজ্ঞাতেই যেন দুপদুপাই পাৰ হৈ গ’ল এজাক উতনুৱা সময়, সিঁয়াৰি গ’ল তাক, “এতিয়া এইচআইভিৰ সময়। এইচআইভি।”
মাকৰ এইচআইভি পজিটিভ আছিল বুলি কোনোদিনে জনা নাছিল সি । দুৰাৰোগ্য বেমাৰত ভূগি থকা মাকজনীৰ মৃতদেহ বিমানেৰে ঘৰলৈ অনাৰ খবৰ পাইছিল সি। তাৰ পাছৰ পৰা দেউতাকে তাৰ মাকৰ ফটোত চাকি জ্বলাই তাক মাতৃত্বৰ মৰমেৰে আবৰি ৰাখিছে । সেই দেউতাকৰ ওচৰত ঠিয় হৈ প্ৰশ্ন কৰা যায়নে এইচআইভিৰ প্ৰসংগে , কোৱা যায়নে মাকৰ বিষয়ে সি নজনা কথা এটাই তাৰ হ’বলগীয়া নাৰীগৰাকীক ক্ষুণ্ণ কৰিছে।
কথাবোৰ কিবা পাকঘূৰণি খাইছে। অধৈৰ্য হৈ ফোনত ডায়েল কৰিছে ৰাগিনীৰ নাম্বাৰ, সুধি পেলাইছে তাইক,
“মোৰ মাৰ যদি এইচ আই ভি পজিটিভ আছিলেও, এতিয়া সেই কথাটো টানি অনাৰ কি প্ৰয়োজন?”
“প্ৰয়োজন আছে অংগদ, কাৰণ কোনো ভাল মানুহৰ শৰীৰলৈ এই ভাইৰাছ নাহে । অন্তত সেই সময়ত অহা নাছিল।”
“তুমি কি ক’ব খুজিছা ৰাগিনী? মোৰ মাৰ বিষয়ে তুমি কি ক’ব বিচাৰিছা?”
হাতৰ মুঠিটো টান হৈ আহে তাৰ। জিমত সোমাই কিকবেগত ঘূচিয়াই থাকে জোৰে জোৰে। সত্যটো জানিবৰ মন যায় তাৰ। মাকৰ সঁচাকৈ এইচআইভি পজিটিভ আছিল নেকি? দেউতাকে কিয় লুকুৱাই ৰাখিছিল সেই বেমাৰৰ কথা? সমাজে ভাল চকুৰে নাচাব বুলি? চেৰেকীৰ পাকত উত্তৰৰ সূতাডাল চিগি গৈছে । সদা ৰঙীন লৰাটো অকস্মাৎ অস্থিৰ হৈ পৰিছে । ৰাগিনী গুচি যোৱাতকৈ মাকৰ চৰিত্ৰৰ প্ৰতি উঠা আঙুলিটোৰ প্ৰতি সি বিহবল হৈ পৰিছে। সেই আঙুলিটো নমাব লাগে। সি জানে কোনো মাতৃয়েই অকাৰণে ভুল পথে নাযায় । কি কাৰণ ? কি কাৰণ বুলি ব্যাখ্যা কৰে সি? মাকৰ শৰীৰত এইচ আই ভিৰ বীজাণু থিতাপি লোৱাৰ কাৰণ দেখুৱায় স্বাস্থ্য বিজ্ঞানে?
আলমাৰীৰ চাবি খোলে সন্তৰ্পণে সি । মাকৰ পৰিত্যক্ত আলমাৰীটোত সি খুঁচৰি থাকে স্বাস্থ্যপৰীক্ষাৰ ৰিপৰ্টবোৰ। গোটেইবোৰ ৰিপৰ্টত দেখা পায় সি স্পষ্টকৈ, মাকৰ তেজত এইচ আই ভি পজিটিভৰ কোনো তথ্যই নাই।
তেন্তে? তেন্তে ৰাগিনীয়ে মিছা অজুহাতত তাৰ পৰা আঁতৰিব বিচাৰিছে নেকি? তথাপি স্বস্তিৰ নিশ্বাস এৰে সি, এতিয়া অন্ততঃ মাকৰ চৰিত্ৰৰ প্ৰতি কোনেও আঙুলি উঠাব নোৱাৰিব । ৰাগিনীয়ে কিয় উঠালে সেই আঙুলি? কোনে ক’লে ৰাগিনীক? তাক উত্তৰ লাগে । এতিয়াই উত্তৰ লাগে। সি বাইকখন ষ্টাৰ্ট দিয়ে ৰাগিনীৰ ঘৰলৈ।
ৰাগিনীয়ে লগ কৰিব নিবিচাৰে তাক। মুহূৰ্ততে সলনি কৰি দিছে তাইৰ সিদ্ধান্ত । সকলো মানি ললেও অন্তত সেই কলুষ তেজ বহন কৰা সন্তানৰ পত্নী নহয় তাই, সেয়া আছিল তাইৰ শেষ সিদ্ধান্ত।
তাইৰ সিদ্ধান্ত সলনি কৰিবলৈ এই ৰাতিখন সিও অহা নাই, সি আহিছে তাইৰ সিদ্ধান্তৰ প্ৰত্যুত্তৰ দিবলৈ, কৈছে চিঞৰি চিঞৰি,
“কি অজুহাতত তুমি আঁতৰিলা মই নুবুজিলো ৰাগিনী। কিন্তু মোৰ মাৰ প্ৰতি মিছা অভিযোগ অনাৰ কোনো অধিকাৰ তোমাৰ নাছিল। সেই অভিযোগক মই আইনৰ কাষলৈ লৈ যাব পাৰো এই মুহূৰ্ততে” ।
অংগদৰ এই ৰূপ ৰাগিনীৰ ঘৰৰ কোনোৱেই দেখা নাছিল । দুদিনমানৰ পৰা ৰাগিনীৰ ঘৰতো গোমা পৰিবেশ। দুদিন পিছত হ’বলগীয়া বিয়াখন ভাগি দিয়াৰ সিদ্ধান্তটো কম কঠোৰ সিদ্ধান্ত নহয়। কিন্তু উপায় নাই। এজনীয়ে জীয়েক। লাহ বিলাহত ডাঙৰ হোৱা জীয়েক । টকা পইচাৰ অভাৱ মানি ল’ব পাৰি, কিন্তু এই অভিযোগ ? এই অভিযোগ মিছা নহয়। স্বয়ং ৰাগিনীৰ নিজৰ মোমায়েকেই আনিছে এই অভিযোগ। যিজন মোমায়েকে অতদিন ৰাগিনীৰ প্ৰেমৰ স্বাৰ্থত মাত মাতি আহিল, সেইজন মোমায়েকে অংগদৰ পৰিয়ালৰ বিতং তথ্য পোৱাৰ লগে লগে আপত্তি দৰ্শাইছে,
“অংগদৰ মাক লতা বৰুৱাৰ আছিল সহস্ৰজনৰ সৈতে শাৰিৰীক সম্পৰ্ক, যাৰ ফলত তেওঁ শেষলৈ এইডছত ভূগিছিল। এয়া স্বয়ং লতা বৰুৱাই নিজ মুখেৰে মোৰ ওচৰত ব্যক্ত কৰা কথা। লতা বৰুৱাই যিটো প্ৰতিষ্ঠানত কৰ্মৰত আছিল, সেই প্ৰতিষ্ঠানটোৰ প্ৰধান সঞ্চালক আছিলো মই। কেবাবাৰো মেডিকেল গ্ৰাউণ্ডত ছুটি লৈছিল লতা বৰুৱাই । আৰু খুৱ কম বয়সতে তেওঁ মৃত্যুমুখত পৰিছিল। কাৰণ যি সময়ত তেওঁৰ সেইটো বেমাৰ হৈছিল, সেই সময়ত অসমত ইয়াৰ কোনো ট্ৰিটমেন্ট নাছিল। বাংগালোৰৰ কোনোবা এটা এন জি অ’ৰ তত্বাৱধানত আছিল তেওঁ।”
মুখ মেল খাই গৈছিল ৰাগিনীৰ । দেহত হাজাৰটা এইচ আই ভি বীজাণুৱে যেন কিটকিটকৈ কামুৰিছিল ।অংগদক চুবলৈ সংকোচ হ’ল তাইৰ । বিচাৰ বুদ্ধি লোপ পালে তাইৰ । মাকৰ তেজ বহন কৰিছে সি, তাতকৈ আৰু একো ভাবিব নোৱাৰে তাই।
সৰুৱে পানী পেলালে বৰে পিছলি পৰেনে নপৰে? পৰে। তেনেদৰে বৰে পানী পেলালেও সৰুৱে পিছলি পৰিব। সেই যুক্তি খটাই তাইৰ সমস্ত প্ৰেম ভালপোৱা কৰ্পূৰৰ দৰে উৰুৱাই পেলালে। প্ৰেমৰ নামত ইমান ত্যাগ অন্তত তাইৰ পক্ষে সম্ভৱ নহয়। নালাগে অংগদৰ ভালপোৱা। সেই ভালপোৱাৰ নামত তাই দহজনমলৈ লেতেৰা তেজ কঢ়িয়াব নোৱাৰে ।
অংগদৰ সতে পাৰ কৰি অহা সৰু সৰু সুখবোৰে অলপ সময়ৰ বাবে বিচলিত কৰিলেও তাই কঠোৰ মনেৰে সেয়া দমন কৰে ।
“নুবুজিলি ৰাগিনী নুবুজিলি, তোৰ লিপষ্টিককণ বেয়া হ’ব বুলিয়েই সি আজিলৈ তোৰ ওঁঠ পৰ্যন্ত স্পৰ্শ নকৰিলে । তইনো মন চেৰাই শৰীৰক আগস্থান কেলেই দিলি?”, অংগদৰ সপক্ষে ৰাগিনীয়ে নিজকে প্ৰশ্ন তোলে।
“প্ৰেম আৰু বিবাহ দুয়োটা ভিন্ন কথা । প্ৰেমত শৰীৰৰ আগস্থান নাথাকিলেও বিবাহত শৰীৰেই আগস্থান পায়।“, কঠোৰ মন এটাই অংগদৰ বিপক্ষে সঁকিয়ায় তাইক।
“তেন্তে অংগদৰ দেউতাকৰ কথা চিন্তা কৰ। আজিলৈ সেইজন পুৰুষে পত্নীৰ পৰা মুখ ফিৰাই নিদিলে। তোৰ প্ৰেমতকৈ হাজাৰ গুণ উৰ্ধত তেওঁৰ প্ৰেম। হয়নে নহয় ক?”
আবেগ-বিবেকৰ যুক্তিত তাই ধৰাশায়ী হ’ল। কঠোৰ সিদ্ধান্ত এটা লৈ ৰাতিৰ ৰাতিটো উচুপি ৰৈছিল তাই। কিদৰে আকাশ ফাটি যোৱাৰ খবৰটো অংগদক কোৱা যায়, সেই অংক মিলাই থাকোতেই অংগদে এদিন একপ্ৰকাৰ জোৰ কৰিয়ে তাইক লৈ ডিনাৰলৈ বুলি ওলাই আহিল। আৰু ড্ৰাইভিং চিটৰ পৰা বাৰে বাৰে তাইলৈ চাই সুধি থাকিল,
“কি হৈছে সোণ তোমাৰ? গা কেনেকুৱা? গা কেনেকুৱা?”
নীৰৱ হৈ ৰোৱা ৰাগিনীয়ে ইমান শক্তি ক’ৰ পৰা পালে নাজানে, সমস্ত সিদ্ধান্ত জনাই তাই গুচি আহিল তাৰ কাষৰ পৰা। তাক অকলে এৰি আহিল চহৰৰ পোহৰৰ মাজত মুখ লুকুৱাব নোৱৰাকৈ। কি দোষ আছিল সেই ল’ৰাজনৰ? নুবুজে সি, নুবুজে তাই। এয়া তেজৰ দোষ বুলি কৈছে পৰিয়ালবৰ্গই।
আৰু অংগদে সিদিনাই মাজৰাতি তাইৰ ঘৰ তালফাল লগাই আছে, “মোৰ মাৰ ওপৰত মিছা অভিযোগ আনিবলৈ তুমি কিদৰে সাহস পালা ৰাগিনী?”
আসঃ!
অংগদৰ তুলাচনীত এতিয়া মাতৃ আৰু প্ৰেয়সীৰ আবেগৰ জোখ চলিছে। মাকতকৈ ৰাগিনীক সি বেছি ওচৰৰ পৰা পাইছে, মাকতকৈ ৰাগিনীক সি বেছি দিনৰ বাবে পাইছে। কিন্তু মাকৰ ভৰ বেছি, মাকৰ পাল্লাটো দোঁ খাই পৰিছে। ৰাগিনীক হেৰুওৱা দুখতকৈ সি বিহ্বল হৈ পৰিছে মাকৰ প্ৰতি উঠা মিছা অভিযোগটোক ।
পালছাৰৰ ধোঁৱা উলিয়াই সি দুৰন্ত গতিত ঘৰমুখী হয়। বাইকখন গেৰেজত ভৰাই চাবি বন্ধ কৰি সি তাৰ ৰূমৰ ফালে আগুৱাই যায়। ৰূমটো বাহিৰৰ পৰা তলা লগাই গৈছিল সি। দেউতাকক গম নিদিয়াকৈ সি আন্ধাৰে মুন্ধাৰে তলা খেপিয়াই চাবিপাত ভৰায়। বাৰে বাৰে তাৰ ভুল হয়। সি মোবাইলটো অন কৰি লয়, পোহৰকণাবোৰ বিচ্ছুৰিত হৈ তলাটোত পৰে, তথাপি হাতখন কঁপে তাৰ, চাবিটো ভৰাব নোৱাৰে সি, কান্দিবলৈ মন যায় তাৰ, কিহে তাৰ দুখ কমাব সেই উৎস বিচাৰি নাপায়, আনহে নালাগে, সংগ দিব পৰা বিছনাখনৰ ওচৰলৈ যাবলৈকো সি অপাৰগ হৈ পৰে ।
তেজৰ ইমান শক্তি! তেজৰ ইমান দাম! কোনোবাই তাৰ তেজক ভ্ৰুকুটি কৰিলে আৰু ফণা ধৰি উঠিল সি। উৰি গ’ল তাৰ প্ৰেম!
“মা ! মা! মা!, সি বাৰাণ্ডাৰ চিৰিটোতে বহি পৰে। আকাশৰ তৰাটো হৈ চাই আছেনে মাকে তালৈ? সেই যে “টুইংকল টুইংকল লিটল ষ্টাৰ” গোৱাৰ দিনতে মাকজনী নোহোৱা হৈ গৈছিল, তাৰ পিছতো ইমান বিষাদ তাৰ জীৱনলৈ অহা নাছিল। এই প্ৰথম মাকৰ অভাৱ অনুভৱ কৰিছে সি।
“কিবা কোৱা মা । কিবা এটাতো কোৱা”, বিৰবিৰাই উঠে সি।
দেউতাকক সুধিব সি, দেউতাকক সুধিব, এই কথাবোৰ দেউতাকৰ কাণত পৰিছে নে নাই, যদি পৰিছে দেউতাকে কিয় নিমাত হৈ আছে সেই কথা সুধিব দেউতাকক । উজাগৰী নিশাৰ সতে চুক্তি কৰি সি বাৰাণ্ডাৰ চোফাখনতে শুই পৰে। পুৱালৈ দেখে, দেউতাক বহি আছে তাৰ কাষতে, একে থৰে চাই আছে তালৈ,
“কি হৈছে বাবা তোৰ? ৰাতিটো ইয়াত পৰি থাকিলি, মোকো জগাই নিদিলি, চাচোন কালি ৰাতি টোপনি অহা ঔষধটো খাই কেতিয়াকৈ টোপনি গ’লো গমেই নাপালো। তইনো ইয়াত কিয় শুই থাকিলি?”
দেউতাকৰ কোমল মাত শুনি সি আবেগ সম্বৰণ কৰিব নোৱাৰে। চকুৰে ধাৰাসাৰ লোতক বৈ আহে । সি জুকিয়াই লয় কথাবোৰ, কিদৰে সুধিলে দেউতাকে কষ্ট নাপাব। দেউতাকে তাৰ জপৰা চুলিখিনিত হাত বুলাই দিয়ে,
“মোকো নকবিনে তই? ৰাগিনীৰ লগত কিবা লাগিলি?”
“নাই দেতা।”, চকুৰ কোণ বিৰিঙি উঠে তাৰ।
“ৰাগিনীলৈ ফোন লগা।”
“নালাগে দেউতা।”
“কি হৈছে মোক খুলি নকৱ কেলেই ? মোকে নক’লে কাকনো কবি তই? আগলৈ পিছলৈ ভাই ককাই এটাও নাই। মায়েৰেও অথাই সাগৰত মেলি থৈ গ’ল মোক”।
দেউতাকৰ হাতখন থাপ মাৰি ধৰে সি, কুচিমুচিকৈ সোমাই পৰে দেউতাকৰ বুকুত, কপি উঠা ওঁঠেৰে দেউতাকক মাতে, “দেউতা।”
দেউতাকে বুজে অংগদৰ কিবা হৈছে। দেউতাক এইবাৰ তাৰ বন্ধু হৈ পৰে। আশ্বাস পাই সি সুধি পেলায়,
“মাৰ কি হৈছিল দেউতা? মায়ে কিয় ইমান সোনকালে আমাক এৰি গ’ল দেউতা?”
“মাৰ জৰায়ুৰ সংক্ৰমণত ভূগিছিল সোণ । বহুত দেৰিকৈ ধৰা পৰিছিল সেই বেমাৰ। ধৰা পৰাৰ পিছত এবছৰো নাথাকিল।“
“কিন্তু মানুহে কয় যে………….”, কথাষাৰ আধৰুৱাকৈ এৰে সি।
“কি কয় মানুহে?”
“মাৰ হেনো এইচআইভি পজিটিভ আছিল।”
দেউতাক স্তম্ভিত হৈ পৰে, “তোক কোনে ক’লে?”
“প্ৰথমে মোৰ প্ৰশ্নৰ উত্তৰ দিয়া দেতা, কিয় কয় তেনেদৰে মানুহে।”
“তেনেদৰে ক’বলৈ এজন মানুহেই আছে। চূড়ান্ত লম্পট সি। সি তোক ক’ত লগ পালে?”
“মোক খুলি কোৱা দেউতা”, তাৰ ধৈৰ্যৰ বান্ধ খুলি যায়।
“সেই লম্পটটো আছিল মাৰৰ অফিচৰ বচ। মহিলা কৰ্মচাৰীখিনিৰ ওপৰত তাৰ বৰ চকু আছিল । এবাৰ চকু পৰিল তোৰ মাৰৰ ওপৰত । মোক সেইবাৰ ডেপুটেশ্যনত এবছৰৰ বাবে অসমৰ বাহিৰলৈ পঠিয়াইছিল । ঘূৰি অহাৰ পাছত মাৰে কৈছিল সেই লম্পটজনৰ কথা। সি কেবাবাৰো বেয়া ইংগিত দিছিল। আৰু এদিন অতিষ্ঠ হৈ মাৰে মিছা মাতিছিল, কৈছিল, মোৰ এইচআইভি পজিটিভ, সেই সময়তে মাৰৰ বেমাৰটোও ধৰা পৰিছিল আৰু আমি বাহিৰলৈ যাব লগা হৈছিল। গতিকে তেওঁ কি ভাবি থাকিল, আমাৰ সেইবোৰ লৈ মূৰ ঘমোৱাৰ দৰকাৰ নহ’ল।”
“তুমি সেই লম্পটজনক একো নকলা দেতা?”, হাতৰ পেশী টান হৈ আহে তাৰ।
“মাৰে কি কৈছিল জাননে, যিবোৰ কাম বুদ্ধিৰে কৰিব পাৰি, তাত বল লগোৱাৰ প্ৰয়োজনেই বা কি? মাৰ ঢুকুৱাৰ পিছত মই বৰ ভাগি পৰিছিলো, সেইবোৰ কথা গৌণ হৈ পৰিছিল, তই হৈ পৰিছিলি মুখ্য বিষয়, কাৰণ মাৰক মই কথা দি থোৱা আছিল, তোক মাৰৰ দৰেই সবল কৰিম”।
সৰু ল’ৰাৰ দৰেই উচুপি উঠে সি, “দেউতা, দেউতা, মোক ক্ষমা কৰা। মই মাৰ দৰে সবল হ’ব নোৱাৰিলো। কিন্তু কথা দিছো, মই সবল হ’ম” । চলচলীয়া হৈ উঠা চকু দুটা সি মোহাৰি লয়।
সেই লম্পটজনৰ পৰিচয় পাবলৈ তাৰ আৰু বাকী নাথাকে। ক’বলৈ মন যায় চিঞৰি চিঞৰি, “ৰাগিনী, মোৰ তেজ লেতেৰা নহয়, তোমাৰ তেজতহে লেতেৰা কীটাণু কিলবিলাই ফুৰিছে, সেইবাবেই তুমি প্ৰেমক শৰীৰৰ উৰ্ধত স্থান দিব নোৱাৰিলা। তোমাৰ ঠাইত মই হোৱা হ’লে কি কৰিলোহেঁতেন জানা, শৰীৰ খহি গলেও তোমাৰ মনটো গঢ়ি ললোহয়। তুমি কিন্তু মোৰ মনটোক আক্ৰমণ কৰি পংগু কৰিবলৈ উদ্যত হৈছিলা।”
মাকৰ ফটোখনত সি চাকি এগচি জ্বলাই দিলে । আৰু বিৰবিৰাই উঠিল, “মোক শক্তি দিয়া মা, সেই শক্তি মই কঢ়িয়াই নিম মোৰ প্ৰেয়সীলৈ। তেওঁৰ মনত যে এতিয়া এইচআইভিৰ সংক্ৰমণ”।

*****
গল্প: বগীবিল দলং আৰু এখন আধালিখা উপন্যাস

এটা চতুৰ্ভূজ সৃষ্টি কৰাৰ কথা আছিল । এল পি স্কুলৰ ল’ৰা এটাইও জানে যে চতুৰ্ভুজ এটা হ’বলৈ হ’লে অন্তত দুটা বিন্দুৰ লগত তৃতীয়টোৰ সামঞ্জস্য থকাটো খুবেই দৰকাৰী। চতুৰ্থটোৰ লগত অৱশ্যে প্ৰত্যক্ষ সংযোগ নহলেও চলিলহেঁতেন। তথাপি চতুৰ্ভুজটো সৃষ্টি নহ’ল। দুটা বিন্দু কিয়, এটা বিন্দুতো তাই মিলিত হ’ব নোৱাৰিলে। ওফৰি পৰিল সকলোবোৰ সৰলৰৈখিক সমীকৰণ। মুঠতে চতুৰ্ভুজটোত কেণা লাগিল।
কথাবোৰ ভাবি ভাবি অভিশ্ৰুতিয়ে বগীবিল দলংখনলৈ চাই থাকিল। অৰ্ধনিৰ্মিত বগীবিল দলং। এই যে দলংখনক লৈ তাইৰ কিমান হেঁপাহ আছিল। দলংখনৰ বুকুৰে বগুৱা বাই বাই হেঁপাহবোৰ অভিসাৰী ৰাতিটোত নগ্ন হৈ পৰি থাকে। একদম নিলাজ হেঁপাহ সেয়া। প্ৰিয়জনৰ সতে মিলনৰ হেঁপাহ।
কেৱল দলংখনেই নে ? উত্তৰ পাৰৰ গেৰুকামুখৰ পাৰ্শ্বৱৰ্তী এলেকাৰ কৈলাশপুৰৰ সেই পামখন, য’ত সেউজীয়া বিশ্বাস এডৰা লহপহকৈ বাঢ়ি ৰঙচুৱা সপোন চপাইছিল, সেইখনত ওমলাৰ হেঁপাহকণো জানো ক’ম আছিল!
আৰু আত্মাৰ সেই বাণীবোৰ? নৈপৰীয়া এখিনি মানুহৰ লগতে গোটেই অসমবাসীৰ ওচৰত দায়বদ্ধ হৈ যে তাই যে বাৰে বাৰে কলম হাতত তুলি লৈছিল, সেই কলমটোও এদিন দলিয়াই দিবলগা হ’ল এক অহেতুক অভিমানৰ বলি হৈ। সমস্ত অভিমান এই দলংখনৰ প্ৰতি। এই দলংখনে তাইক বাৰে বাৰে প্ৰলোভন দিলে আৰু প্ৰলোভনবোৰ পূৰাব নোৱাৰি তাই জুইৰূপী নৈত জাপ দিলে বাৰম্বাৰ ।
আৰু এটা সপোন আছিল। দিনান্তত চৰাইৰ বাহলৈ ওভটাৰ এটি দীঘলীয়া সপোন। খেৰকূটাবোৰ গোটাইছিল এথোন, বন্ধু শিৱাংগই পাৰে মানে সহায় কৰিছিল তাইক। সেইমতে সুদীৰ্ঘ দহবছৰৰ মূৰত নৈখনৰ স’তে চুক্তি কৰি সিপাৰত ভৰি থোৱাৰ পৰিকল্পনা কৰি পেলাইছিল তাই। আৰু সেই পৰিকল্পনা হোৱাৰ দিন ধৰি তাই তত নোপোৱা হৈছিল। বিউটি পাৰ্লাৰ, কাপোৰ, গহনাৰ লগতে বডি শ্বেপিঙৰ অজস্ৰ কাৰ্যসূচীৰে তাই প্ৰস্তুত হৈ উঠিছিল। মানসিক প্ৰস্তুতিত সহায় কৰিছিল শিৱাংগৰ স’তে থকা বন্ধুত্বই। দহবছৰৰ মূৰত নৈ পাৰ হৈ প্ৰেমিক চৰাইজনৰ ঠেহ ভগাৰ প্ৰস্তুতি। উত্তৰ পাৰৰ এক নিৰ্জন পামত যি এক নিঃসংগ জীৱন যাপন কৰি আছে। নাম তেওঁৰ শিল্পম। শিল্পম চহৰীয়া। অভিশ্ৰুতি নামৰ চৰাইজনীৰ নিগাজী ঠিকনা যি, সেই শিল্পম চহৰীয়া।
অৱশেষত সেই দিনটো আহি ওলাইছিল।
“ৰেদি হ’লগৈনে সকলো?”
“নাই অ’। পেকিং কৰি আছো।”
“তহঁতে ক’ৰবালৈ ওলালে কেইযোৰ কাপোৰ লাগে অ?”, ফোনটোত শিৱাংগৰ কণ্ঠ ভাঁহি আহে।
“হেই নহয়হে! চাদৰ-মেখেলা দুযোৰ আৰু জিনচ এটা, টিচাৰ্ট কেইটামান আৰু”
“হ’ব হ’ব তোৰ লেকচাৰ বন্ধ কৰ। জনা আছে ছোৱালীবোৰে কিমান কাপোৰ কঢ়িয়াব পাৰে। পিছে লাগেজ বেছি কৰিলে তোৰেই বিপদ। অকলে অকলে ফেৰীত অহাৰ কথা।“
“কি অকলে অকলে ? তই নাহিবি নেকি আগবাঢ়ি?”
“এইপাৰেতো মই আগবাঢ়ি যামেই। সিপাৰেহে তই অকলে আহিব লাগিব।“
“হ’ব দে। মই কামত লাগো । কাইলৈ প্ৰথম ফেৰীখনেই ধৰিব লাগিবতো। এতিয়া বহুত কাম আছে।“
ফোনটো থৈ তাই বেগত কাপোৰ ভৰোৱাত লাগিল। যিমানেই কমাব বিচাৰে, সিমানেই ডাঙৰ হৈ যায় বেগৰ আকাৰ। তাইৰ গাতনো কি দোষ, গোটেই নাৰীজাতিৰে বদনাম এইটো। এদিনৰ কাৰণে ক’ৰবালৈ গ’লেও কান্ধত এটা, হাতত এটা বেগ ওলমিবই যেন।
তাইৰ অৱশ্যে বেলেগ যাত্ৰা এইটো। অভিমানী লুইত পাৰ হৈ ডিব্ৰুগড়ৰ পৰা ধেমাজীলৈ বুলি ফেৰী যাত্ৰা।কিমানদিনৰ মূৰত যে হেঁপাহৰ ঠাইখনলৈ বুলি ওলাইছে তাই। কিমান দিন ? হয়তো দহবছৰ। কিদৰে যে পাৰ হৈ যায় দহবছৰৰ সুদীৰ্ঘ পৰিক্ৰমা?
এৰা দহবছৰেইতো! এই দহবছৰত কমখন ওলট পালট হ’লনে? সৰুফুটীয়া জেদী ছোৱালীজনী আহি সমাজখনৰ হকে, জাতিটোৰ হকে আন্দোলন কৰিব পৰা হ’ল । হাতৰ সৰু সৰু আঙুলিকেইটাৰে দহোটা দায়িত্ব দাঙিব পৰা হ’ল। তথাপি কিছু দায়িত্ব ৰৈ গ’ল । ৰৈ গ’ল কিছু কথা, কিছু সপোন, কিছু প্ৰতিশ্ৰুতি ।
অবুজ আবেগত শিহৰিত হৈ উঠিল তাই। তেওঁকেই লগ পাবনে তাই? অতবছৰৰ মূৰত লগ পালে তেওঁ কেনে প্ৰতিক্ৰিয়া কৰিব, সেইবিষয়ে তাই জ্ঞাত নহয়। তেওঁ আগৰ দৰেই আছেনে ? নে অন্য কোনো নাৰী তেওঁৰ কাষ চাপিছে। নাজানে তাই। তথাপি এবাৰ হ’লেও তেওঁক লগ পোৱাটো দৰকাৰ। ইমানবছৰলৈকে তাইওতো অপেক্ষাৰত তেওঁৰ বাবেই।
চকুৰ আগেৰে ভিন ভিন সময়ৰ কেবাখনো ছবি চকুৰ আগেৰে পাৰ হৈ গ’ল। নোৱনি তোলাৰ পৰা হায়াৰ চেকেণ্ডেৰীৰ কেমিষ্ট্ৰিৰ পৰীক্ষাৰ দিনা তাইক শুভেচ্ছা দিবলৈ আহি ওঁঠত আঁকি দিয়া প্ৰথম চুমাটোলৈকে।
“জাননে শিৱাংগ, সিদিনা মোৰ আটাইতকৈ টান বিষয়ৰ পৰীক্ষা। ইকুৱেচ্যনবোৰ মনত ৰাখিবলৈকে দিগদাৰ, আনফালে সি লগাই যোৱা অথন্তৰটো। কিয় তেনেকুৱা কৰিব লাগে সি? কোনোমতে পৰীক্ষাটো পাছ কৰিলো বুলিহে। একেবাৰে পঢ়িব পৰা নাছিলো সিদিনা। ৰাতি শুবও পৰা নাছিলো।”
“তই মানে সেই তেতিয়াই প্ৰেম কৰিবলৈ শিকিলি। কম ঘাগু নাছিলি দে”, শিৱাংগৰ কথাত লাজ পাইছিল তাই।
হয় বয়সতকৈ কিছু ক্ষেত্ৰত আগবঢ়া আছিল তাই। বয়সতকৈ আগতে দায়িত্ববোধ শিকা ছোৱালী, বয়সতকৈ আগতেই চঞ্চল মনটোক বশ কৰি জীৱনৰ বাটত খোজ লোৱাৰ পণ লোৱা ছোৱালীজনীৰ প্ৰথম প্ৰেমো অলপ আগতীয়াই আছিল। কলেজত ভৰি দিছিল কি নিদিছিল, সিফালৰ মেচৰ পৰা অহা সুঁহুৰিৰ আঁত ধৰি চকুযোৰ যিখন টেবুলত পৰেগৈ, তাতে থমথমকৈ বহি থাকে শিল্পম নামৰ তাইতকৈ দুবছৰ চিনিয়ৰ ল’ৰাটো। বায়লজিৰ প্ৰেক্টিকেলৰ বাবে গৰৈ মাছটো কাটি দিয়া নতুবা ভেকুলীটো-পঁইতাচোৰাটো বিচাৰি অনা, ব’টানীৰ প্ৰেক্টিকেলৰ বাবে পিঁয়াজৰ তৰপ এটা পাতলকৈ কাটি দিয়া, এই সৰু সৰু কথাবোৰতে তাই শিল্পমৰ ওচৰ পাইছিলগৈ। পঢ়াৰ কথাবোৰ মাত্ৰ এক অজুহাত। অকলশৰীয়া হ’লেই দুয়োৰে মনৰ ভিৰ লগা কথাবোৰত জোঁটপোট লাগে। সদ্যস্নাতা অভিশ্ৰুতিৰ শৰীৰৰ পাতল সুৱাস আৰু অনৰ্গল বকি থকা মুখখন জপাবলৈকে সি কেবাদিনো কামুৰি দিবৰ মন কৰিছিল। সুযোগ পোৱা নাছিল অৱশ্যে, কাৰণ খিৰিকীৰ সিপাৰে অগাদেৱা কৰি থাকে অভিশ্ৰুতিৰ মাকে । তাৰ মাজতে এদিন সি সুযোগ পাই গ’ল। শ্ৰুতিৰ মাক ক’ৰবালৈ বুলি ওলাই গৈছিল মাত্ৰ, পঢ়ি থকা তাইজনীৰ মুখখন দাঙি লাহেকৈ পৰশ এটা দি দিছিল সি। হাহাকাৰ লাগিছিল তাইৰ মন গহনত। কি পৰীক্ষা, কিহ’ৰ সমীকৰণ সকলো পাহৰি মৃদু ভৎসৰ্না কৰিছিল তাক।
“দুষ্টটো! মোৰ পৰীক্ষাটো বেয়া হওকচোন, গম পাবি তই”, ওঁঠযোৰ মোহাৰি মোহাৰি পৰীক্ষাৰ আগদিনা দিনৰ দিনটো গালি পাৰি থাকিল তাই।
পৰীক্ষাটো তাইৰ বেয়া নহ’ল। ইচ্ছা কৰা হ’লে মহানগৰীৰ কোনো ভাল কলেজত চিট পাই গ’লহেঁতেন তাই, অলপমান কষ্ট কৰা হ’লে মেডিকেলৰ বাচনিতো হয়তো উত্তীৰ্ণ হ’লহেঁতেন, কিন্তু তাইৰ নিজৰ সৰু চহৰখন এৰি যাবলৈ কোনো পধ্যেই মন নাছিল। শিল্পমক এৰিব নোৱাৰে তাই, কোনোমতেই নোৱাৰে, তাক এৰি দূৰৈত পঢ়িবলৈ যাবলৈ কোনোপধ্যেই ৰাজী নহ’ল তাই। শিল্পমৰ বুকুত ঘৰ সাজিলে তাই।
আবেগিক মুহূৰ্তত কৈ উঠিছিল সি, “ভাল পাওঁ তোক শ্ৰুতি।”
চম্ভালিব নোৱৰা সময়কণত চকু সেমেকি উঠে তাইৰ, “অই, বুকুৰে কৈছতো।“
কৃত্ৰিম খঙেৰে সিও কৈ পেলায়, “নাই, নাটকৰ ৰিহাৰ্চেল কৰি আছিলো।“
খিলখিলীয়া হাঁহি এটাৰ দৰে প্ৰেম-কোমল অনুভৱবোৰ বতাহত উৰি ফুৰে। সৰু চহৰখনৰ এটা যুটি হৈ পৰিছিল দুয়ো। মাকে সিঁয়াইছিল, পঢ়া-শুনা প্ৰথমে, তাৰ পাছতহে প্ৰেম।
দেউতাকৰ আকৌ শিল্পমলৈহে বেছি মৰম, “ঘৰৰ পৰা দূৰৈত থাকি পঢ়িছেহি ল’ৰাটো। তাৰ সময়বোৰ নষ্ট নকৰিবি শ্ৰুতি”।
সময় আৰু সপোনবোৰৰ মাজত কিবা পুত্ৰী-মাতৃৰ সম্পৰ্ক। সময় নষ্ট হ’লেও সপোনবোৰে জন্ম দিয়ে নতুন সময়ৰ। সময়বোৰে জন্ম দিয়ে জীৱনৰ আৰু জীৱনে প্ৰেমৰ। এনেকৈয়ে বৃত্ত এটাত সোমাই পৰে সিহঁতৰ কাহিনীবোৰ। সিহঁতৰ কাহিনী শুনি শিৱাংগৰ চকুহালো চলচলীয়া হৈ পৰে।
“ইমান প্ৰেম, ইমান ভালপোৱা এৰি কিয় গুচি গ’লি তই?”
“উপায় নেদেখিলো শিৱাংগ। দেউতা ঢুকোৱাৰ পিছত চাকৰি এটাৰ বৰ প্ৰয়োজন হৈছিল মোক। ঘৰৰ একমাত্ৰ ছোৱালী আছিলো মই। ইউনিভাৰ্ছিটিৰ চাকৰিটোত এপ্লাই কৰিলো, পাই গ’লো, গুচি আহিলো।”
“আৰু গুচি যোৱাৰ পাছত হাৱা লাগিল। পাহৰি থাকিলি কলেজীয়া ভালপোৱা।”
“নহয় অ’। এইবোৰ বহুত কথা। মোক নুসুধিবি তই।“
চকুত ভৰ বাৰিষাৰ লুইতখনে তল-ওপৰ কৰে। মনত পৰে তাইৰ, শিল্পমে কোনোপধ্যেই বিচৰা নাছিল, তাই ইউনিভাৰ্ছিটিত পঢ়িবলৈ নগৈ চাকৰি কৰিবলৈ যাওক। আৰু তাইক দৰকাৰ হৈছিল এটা চাকৰিৰ । অতৰ্কিতে ভাগি পৰা আকাশখন দাঙি ধৰিবলৈ চাকৰিটোৰ বাদে তাইৰ আন কোনো উপায় নাছিল। সেইখিনিকে সি নুবুজিলে। তালফাল লগাই দিলে, এপইণ্টমেণ্ট লেটাৰখনো ফালি পেলালে, বাৰে বাৰে কৈ থাকিল, “তুমি পঢ়াটো শেষ কৰা। ইউনিভাৰছিটিৰ ডিগ্ৰীটো লৈ আহা। ইয়াত কলেজত লৈ ল’ব তোমাক, মাত্ৰ দুবছৰ কষ্ট কৰা।”
এফালে দেউতাকৰ মৃত্যু আৰু আনফালে প্ৰিয়জনৰ অবুজ আচৰণ, শেষ সিদ্ধান্ত জনাই দিলে তাই, “মই যামেই চাকৰি কৰিবলৈ।”
স্পষ্টকৈ মনত পৰে তাইৰ, স্বাধীনতা দিৱসৰ দিনা সংঘটিত হোৱা বোমা বিস্ফোৰণৰ কাৰণে কেবাটাও সংগঠনে অসম বন্ধ ঘোষণা কৰিছিল সেই তিনিদিন। চৰকাৰী ৰঙা বাছখনৰ বাদে বেলেগ বাছ চলা নাছিল। বেংক বন্ধ হৈ যোৱাত তাইৰ হাতত ফুটাকড়ি এটাও নাছিল। আৰু মুখ ফুলাই ৰূমত আবদ্ধ হৈ থকা শিল্পমক মাত নলগোৱাকৈ তাই উচুপি উচুপি ৰঙা বাছখনত বহিছিল।
“তোৰ সাহস মই মানিছো দেই। অকলেই গুচি গ’লি? তাকো অসম বন্ধৰ দিনত?”
“ওমম। তাকো হাতত এটকাও নোহোৱাকৈ।”
“কি কৰিলি তাৰ পাছত? কেনেকৈ মেনেজ কৰিলি টকা?”
“সেইবোৰ বহুত কথা, বেলেগ এদিন ক’ম দে। এতিয়া মনটো গধুৰ হৈ পৰিছে মোৰ।“
ডিব্ৰুগড়-ধেমাজী। মাজত এখন দলং। বগীবিল দলং। খং অভিমানৰ মাজতো সপোনটো আকৌ গজিবলৈ ধৰিছিল। ঘৰখন এৰি নিদিয়ে তাই। শিল্পমক এৰিব নোৱাৰে। শিল্পমেও ধেমাজী নেৰে। হয় তাতে সি কলেজ খুলিব, নহয় দেউতাকৰ মাটিখিনিত কুঁহিয়াৰৰ খেতি কৰিব। তাইও চাকৰিটো নেৰে। দক্ষিণ পাৰৰ পৰা নৈ পাৰ হৈ উত্তৰ পাৰলৈ অহা যোৱা কৰিব শনিবাৰে শনিবাৰে। কিমান দূৰৰনো বাট? বগীবিল দলংখন হ’লেতো মুঠেই ডেৰ ঘণ্টাৰ বাট।
অংকবোৰ মিলি উঠে। অভিমানবোৰ নিমিলে। শিল্পমে নিৰুদ্দিষ্ট পথিকৰ ভাও লয়। পঢ়া-শুনা শেষ হোৱাৰ পাছতে সি হেৰাই যায় ক’ৰবাত। চাকৰিৰ মাজে মাজে তাই মাছ কমিউনিকেশ্যনত পোষ্ট-গ্ৰেজুৱেট কৰি চাকৰি সলালে। তথাপি ডিব্ৰুগড় এৰা নহ’ল। ডিব্ৰুগড়ে তাইৰ পেটৰ ভোক মোকলালে। ডিব্ৰুগড়লৈ মোহ সোমাল তাইৰ। ধেমাজীও নেৰো বুলি কথা দিছিল। শিল্পমক নেৰো বুলি ভগৱানৰ ওচৰত প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ হৈছিল। দলংখন হৈ উঠা নাই এতিয়াও। দলংখনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিয়ে যে তাই এইখিনি পাইছিলহি, সেই কথা তাইতকৈ ভালকৈ কোনে জানে। দলংখন হওক। সপোনবোৰ বাস্তবায়িত হ’ব। সি নকলেও তাই মুখ ফুটাই ক’বগৈ যে, অকলে অকলে থাকি তাইৰো আমনি লাগিছে, অহা বহাগতে সি কিবা এটা কৰক।
সময় কি যে খৰস্ৰোতা নদী! যেন সৌ সিদিনাৰহে কথা। মুখ ওন্দোলাই বহি থকা লৰাটোক চাৰপ্ৰাইজ দিমগৈ বুলি ভাবি থাকোতেই দহবছৰ পাৰ হ’ল। আঙুলিৰ মূৰত দিনবোৰ গণে তাই। তেনে সময়তে শিৱাংগই লগ পাইছিল তাইক। তেতিয়া তাই আগশাৰীৰ সাংবাদিক হিচাপে নাম কৰি উঠিছে। আৰু শিৱাংগ নদীবান্ধ বিৰোধী সংগঠন এটাত ওতঃপ্ৰোতভাৱে জড়িত হৈ আছে। দুয়োৰে চিনাকী খুব নাটকীয়ভাৱে হৈ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক এটাই গঢ় ল’লে।
প্ৰথম চিনাকীতে শিৱাংগই ওভতি ধৰিছিল তাইক,
“এই যে এইবোৰ লিখি আছে, কোনে পঢ়িব এইবোৰ? অসমখনৰ চিনচাব নোহোৱা হ’ব কিছুদিনৰ পিছত । নদীবান্ধবোৰে বাহিৰলৈ শক্তি কঢ়িয়াই নিব, অসমীয়া জাতিটো বানপানীত ডুবি মৰিব। আপোনালোকৰ এই আখৰবোৰ পঢ়িবলৈ কোনো নাথাকিব জীয়াই”, উষ্মামিহলি কণ্ঠৰে কৈ গৈছিল সি।
কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰৰ স’তে মতবিৰোধ চলিছিল সিহঁতৰ সংগঠনৰ, “এই যে লুক ইষ্ট পলিচী-এইবোৰ সৱ ভেঁকোভাওনা। পশ্চিমবংগৰ চি-নেক পথেৰে এই বিশাল শক্তি কঢ়িয়াব নোৱাৰিব বুলিয়েই এইবোৰ চালিবাজী। চাই থাকক চকুৰ আগতে অসমখন কিদৰে ধ্বংস হ’বলৈ গৈ আছে। পূঁজিপতিয়ে কিনি পেলাইছে অসম। দুদিনতে প্ৰমাণ পাই যাব অসমবাসীয়ে।“
সঁচাইনে? শিৱাংগই কোৱা কথাবোৰৰ সত্যতা আছেনে? সাংবাদিক হোৱাৰে পৰা সত্যতা নোহোৱা কথাবোৰ মানি লবলৈ সন্মত নহয় তাই। তাতকৈ তাই অধ্যয়ন কৰিব। তাই নিজৰ বিবেকেৰে বিচাৰ কৰিব, কোনবোৰ সঁচা, কোনবোৰ ছলনা।
কোনোবাই কৈছিল নদীবান্ধৰ বিপক্ষে, কোনোবাই সপক্ষে। তাইৰ দৰে ছোৱালীজনী কাৰো উত্তৰত সন্তুষ্ট হোৱা নাছিল। অধ্যয়ন কৰিছিল কিছু। তথাপি যেন বহুত বাকী। শেষত শিৱাংগৰ ওচৰত ব্যক্ত কৰিছিল মনোভাৱ, নদীবান্ধৰ ওপৰত মই এখন কিতাপ লিখিব বিচাৰো।
তাইৰ সমানে সুখী হৈছিল সি, “এয়াতো খুব ভাল কথা। আহকনা এদিন গেৰুকামুখলৈ।“ সি তাইলৈ মেইল কৰিছিল কিছু তথ্য, তাই ৰাতি এপৰলৈকে সেইবোৰকে ফঁহিয়াই আছিল,
“মধ্যপ্ৰাচ্যৰ দেশবোৰৰ দৰেই ভাৰতকো ধনী হ’বলৈ শক্তি লাগে। ভাৰতত যিহেতু তেনে কোনো বিশেষ শক্তি নাই, গতিকেই চকু পৰিছে অসমৰ নদীবোৰৰ ওপৰত। উত্তৰ-পূবক ভাৰতৰ পাৱাৰহাউচ হিচাপে উপস্থাপন কৰিবলৈ বিচৰা হৈছে। কোৱা হৈছে, এই জলবিদ্যুৎ শক্তিসমূহ একেবাৰে ক্লীন শক্তি, ইয়াত কোনোধৰণৰ প্ৰদূষণৰ সৃষ্টি নহয়। কিন্তু আওপকীয়াকৈ চাবলৈ গ’লে কি দেখিম? এই বান্ধসমূহৰ স্বাৰ্থত গছ-গছনি কাটি তহিলং কৰিছে। বায়ুমণ্ডলত কাৰ্বন-ডাই-অক্সাইডৰ পৰিমাণ বঢ়াৰ উপৰিও বৃহৎ জলাশয়বোৰত সেউজ পাহাৰবোৰ ডুব যোৱাৰ ফলত গ্ৰীণহাউচ গেছৰ উৎপত্তি হৈছে। এই গেছসমূহে তাপমাত্ৰা বৃদ্ধি কৰিছে। অজন স্তৰ ক্ষতিগ্ৰস্ত হৈছে। আমাৰ ভৱিষ্যৎ প্ৰজন্মলৈ বৃহৎ ভাবুকি আহি পৰিছে।“
অভিশ্ৰুতিয়ে আধালিখা ডায়েৰীখন বন্ধ কৰি থৈ শুবলৈ যায়, ৰাতি শেঁতেলীতো বাগৰে কথাবোৰ, এইবাৰ হেনো য’তে ত’তে বানপানী হৈছে, হ’বই, শিৱাংগই কৈছিল, “অসমৰ ভৌগোলিক অৱস্থানটোৱে ইমান ডাঙৰ নদীবান্ধ কোনোপধ্যেই চাপৰ্ট নকৰে”। চৌপাশে পাহাৰেৰে আৱৰা ৰাজ্যখনলৈ পাহাৰৰ সমূহ আৱৰ্জনা নামি আহি অসমখন তৰাং কৰি তুলিছে। তেনেস্থলত ডেৰশৰো অধিক বান্ধ অসমৰ মূৰৰ ওপৰত। লখিমপুৰৰ ৰঙানদীৰ ওপৰৰ বান্ধটোৰ কথাই কয়নে, গোলাঘাটৰ ধনশিৰিৰ ওপৰৰ বান্ধটোৰ কথা কয়, নে চিয়াং নৈৰ বান্ধটোৰ কথাই কয়, নামনি অসমৰ আকৌ ভূটানৰ প্ৰকল্পকেইটা আছেই, মেঘালয়ৰ উৰিয়াম নৈৰ বান্ধটোও কম চিন্তনীয় নহয়। মুঠতে কথাবোৰ বৰ চিন্তনীয়।
শিৱাংগই গেৰুকামুখলৈ মাতিছে তাইক। উদ্দেশ্য, সোৱণশিৰিৰ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প। চাই যাওক তাই, কি পৰিকল্পিতভাৱে নদীক নিয়ন্ত্ৰণ কৰে প্ৰযুক্তিয়ে, আৰু সেই প্ৰযুক্তিত জলজ প্ৰাণীসমূহৰ কিদৰে ক্ষতিসাধন হয়।
“দিনৰ ভাগত নদীসমূহত খুব কম কমকৈ পানী এৰি দিয়া হয়, কাৰণ দিনৰ ভাগত শক্তিৰ প্ৰয়োজন কম। কিন্তু পিক আৱাৰ্চত, আই মিন সন্ধিয়াৰ ভাগত খুব দ্ৰুতবেগত পানীৰ সোঁত বঢ়াই দিয়া হয়, যাৰ ফলত জলজ জীৱসমূহৰ বিস্তৰ ক্ষতিসাধনেই নহয় কেৱল, প্ৰাকৃতিক ভাৰসাম্যহীনতাৰ সৃষ্টি হয়।“
কৈ যায় শিৱাংগই। প্ৰত্যেক দিনাই অন্তত দুঘন্টাৰ বাবে হলেও তাইৰ লগত কথা পতাটো তাৰ দায়িত্ব হৈ পৰিছে। প্ৰত্যেকদিনাই সি ন ন তথ্যৰে আশ্চৰ্যত ডুবাই পেলায় তাইক। কোনোটো তথ্য তাই মেইলত বিচাৰে, কোনোটোৰ বাবে হয়তো প্ৰজেক্টৰ চাইট চাবলৈ যোৱাৰ মতপোষণ কৰে।
হয় । কিতাপখন লিখাৰ বাবে ক্ষেত্ৰভিত্তিক অধ্যয়নৰ প্ৰয়োজন আছিল। তাই আৰু শিৱাংগ মিলি সেই পৰিকল্পনা কৰি পেলাইছিল। গেৰুকামুখৰ জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্পৰ নাতিদূৰত অৱস্থিত কৈলাশপুৰ গাঁওতে শিল্পমৰ শ্যামলী-পাম। তালৈ গ’লেই লগ পাবনে তাই? পাব হেনো। শিৱাংগই তলে তলে সেই খবৰো লৈছিল।
সপোন এটাই উৰুলি দিয়ে। শিৱাংগৰ লগত ভাল ঘনিষ্ঠতা হৈ উঠিল তাইৰ। আপুনিৰ পৰা তুমি, তুমিৰ পৰা তই। কেতিয়াবা সুধি পেলায় তাই,
“তাৰ খবৰ পাৱনে শিৱাংগ?”
শিৱাংগই নকয় তাইক, তাই টিভিত ওলালে যে শিল্পমে টিভিটো বন্ধ কৰি দিয়ে। কিয় বন্ধ কৰি দিয়ে? কিয় সেইখন মুখ চাবলৈ অত অভিমান? শিল্পমৰ চকুলৈ চাই সেই উত্তৰ সি যুগুতাই লয়, অভিমানৰ আন নাম ভালপোৱা।
সকলোবোৰ সাজু হৈ উঠিল। পুলকিত হৈ পৰিছে তাইৰ মন, তথাপি মিহি মিহিকৈ টেনচন এটা, যদি তাৰ জীৱনত আন নাৰীৰ প্ৰৱেশ ঘটিল, তেতিয়া? কি হ’ব তেতিয়া?
তিতা চুলিখিনি টাৱেলেৰে মচি মচি বিচনাখনত বাগৰ দিয়ে তাই। পাঁচঘন্টাৰ গভীৰ টোপনি লাগে তাইক এতিয়া। কাইলৈৰ পৰা দুটা নতুন যাত্ৰাৰ আৰম্ভণি। গতিকেই বহুত কাম। ব………হু………ত…..
কেতিয়ানো টোপনিত ঢলি পৰিল গমকে নাপালে তাই। ৰাতিপুৱালৈ দেখিলে এগালমান মিছকল। অচিনাকী নাম্বাৰৰ মিছকল। কোন হ’ব পাৰে? পেছাটোৰ বাবেই তাইলৈ বহুত ধৰণৰ ফোন আহে। কিন্তু একেটা নাম্বাৰৰ পৰা ইমানবোৰ ফোন, তাকো মাজৰাতি। আচৰিত হ’ল কিছু। উৎকণ্ঠিতও হ’ল বেচকৈ। বানপানীয়ে নদীৰ মথাউৰি ভঙাৰ সময়ত তাই ফেৰীৰে ভৰা লুইত পাৰ হ’বলৈ ওলাইছে। কি বা খবৰ? ভ্ৰূ কোচাই নাম্বাৰ টিপে,
“হেল্লো।”
মাত নাই সিফালৰ।
আকৌ মাতিলে তাই,
“হেল্লো।”
“হেল্ল হেল্ল, কোনে ক’লে? মই বহুত মিছ কল পালো এই নম্বৰটোৰ পৰা। কোনে কৈছে আপুনি?”
সিফালৰ পৰা এটা ফোঁপনিৰ শব্দ ভাঁহি আহিল।
“শিৱাংগৰ লগত আপোনাৰ কিহ’ৰ ইমান হলিগলি?”
“শিৱাংগৰ লগত?”
“হয় । শিৱাংগৰ লগত।“, সিপক্ষই জোৰ দি ক’লে।
“মই একো বুজা নাই। কোন হয় আপুনি?”
“আপুনি বুজিবলৈ চেষ্টা নকৰিব। আৰু আমাৰ মাজত সোমাবলৈকো চেষ্টা নকৰিব । মাত্ৰ এটা কথা কৈ দিছো, মোৰ পেটত শিৱাংগৰ সন্তান আৰু সেই সন্তানৰ শপত, যিদিনাই আপুনি গেৰুকামুখত ভৰি দিব, সিদিনাই মই সোৱণশিৰিত জাপ দিম।”
ঠাককৈ কাটি গ’ল ফোনটো। তাইৰ অণ্ঠ কণ্ঠ শুকাই গ’ল। কোন হয় এওঁ, যাৰ গৰ্ভত শিৱাংগৰ সন্তান। শিৱাংগই তাৰ ব্যক্তিগত জীৱনৰ বিষয়ে কোনোদিনেই নক’লে, তাঁৱো নুসুধিলে অৱশ্যে, কিন্তু এয়াতো ভুল অপবাদ। তাই আকৌ ফোনটো লগালে,
“আপুনি মোক ভুল বুজিছে।”
“মোক একো স্পষ্টীকৰণৰ দৰকাৰ নাই। মই ক’বলগাখিনি ক’লো। ইয়াৰ পিছত আপুনি কি কৰে সেয়া আপোনাৰ কথা।“
“আপুনি ভুল বুজিছে।”
“ন’। মোক বুজাবলৈ আপুনি চেষ্টা নকৰিব।”
ইমান ৰুক্ষ মাত, ইমান ঔদ্ধতালি তাই জীৱনত পোৱা নাছিল। তাই গেৰুকামুখত যিদিনাই ভৰি দিব, সেইদিনাই হেনো তাইৰ শেষ দিন হ’ব। শিল্পমক লগ পোৱাৰ সপোনটোৱে হঠাতে যেন ভৰ লুইতত জাপ দিলে। দলংখনক আঁকোৱালি লৈ ইপাৰ সিপাৰ হোৱাৰ দৃশ্যটোও যেন মুহূৰ্তৰ ভিতৰতে এৰা-পৰলীয়া হৈ গ’ল।
আৰু নদীবান্ধৰ ওপৰত লিখিব বিচৰা কিতাপখন? সেইখন যে কাহানিও আৰম্ভই নহ’ব।
ইফালে শিৱাংগই তালফাল লগালে, কটাক্ষ কৰিলে, “সাংঘাটিক ইনডিচিচিভ মাইণ্ডৰ ছোৱালী হয় তই। তোক বুজাটোৱেই মোৰ ভুল হৈ গ’ল”।
তাই মনে মনে থাকিল।
“তোৰ বাবে সৱ এৰেঞ্জমেন্ট হৈ গৈছিল। গেষ্ট হাউচ, গাড়ীৰ কথাটো বাদেই, এন এইচ পি চিৰ জি এমৰ এপইন্টমেন্টলৈকে, পাঁচখনকৈ গাঁওৰ ৰাইজমেল, সকলো ঠিক হৈ গৈছিল শ্ৰুতি। তই কি কাৰণে সিদ্ধান্ত বদলাই দিলি?”
তাই মনে মনে থাকিল।
“আৰু কি জাননে? মোৰ হ’বলগা বিয়াখনো তই অহালৈকে ৰৈ দিছিলো, তই আহিলেহে তাইক সেন্দুৰ পিন্ধাম বুলি ভাবি থৈছিলো। লগতে ভাবিছিলো, শিল্পমৰ কাৰণেও সেন্দুৰ এটেমা কিনিম বুলি। কিয় ৰ’লো তোলৈ মই? মানুহৰ চকুত ধৰা পৰাকৈ তাইৰ গৰ্ভ বাঢ়ি আহিছে, তথাপি তথাপি………..”, কথাখিনি সম্পূৰ্ণ কৰিব নোৱাৰিলে সি।
ফোনটো কাটি দিয়ে তাই। হাজাৰ জটিল সমস্যাৰে জৰ্জৰিত মানুহৰ জীৱন। আৰু কিছুমানৰ জীৱন সন্দেহ নামৰ বেমাৰত জৰ্জৰিত। তাইৰ পেটত হেনো দেৱশিশু-এই সময়ত সেই মাতৃক মানসিকভাৱে অসুস্থ কৰি তুলি পাপকাৰ্য নকৰে তাই।
নৈখনৰ যি পাৰে তাইৰ প্ৰিয়জনে বাহৰ পাতে, সেই পাৰে হেনো তাই ভৰিখনকে থবগৈ নোৱাৰে, ইমানেই অস্পৃশ্য তাইৰ ভৰি, ব্যংগমিহলি হাঁহিৰ মাজেৰে দুচকু সেমেকি উঠে তাইৰ।
“মোৰ খোজবোৰো এতিয়া আনৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হয়। ক’ত ভুল আছিল মোৰ?”, দিনে নিশাই নিজক প্ৰশ্ন কৰে শ্ৰুতিয়ে। তাইতো নুবুজে যে, বেছিভাগৰে এনেকুৱাই হয়, অজান কীটে ধ্বংস কৰি পেলায় সপোনৰ কাঁচঘৰ।
বৰ জেদী তাই। হাতত ফুটাকড়ি এটাও নোহোৱাকৈ শতমাইল দূৰলৈ অকলে কাম কৰিবলৈ ওলাই অহা ছোৱালী তাই। সাধাৰণ কথা এটাত লাগিয়েই দহবছৰৰ বাবে প্ৰিয়জনৰ পৰা আঁতৰি থকা ছোৱালী তাই। কিতাপ লিখাৰ সপোনটোতো বহুত সাধাৰণ কথা।
শোকটো বুকুত বহি বৰফ-কঠিন হোৱাৰ পৰতে এদিন শিৱাংগ আহি গ’ল তাইৰ ওচৰলৈ।
“হুঁ ল।“
“কি?”
“মিঠাই। ছোৱালী এজনী হ’ল। নামটো তই দিব লাগিব কিন্তু।“
“বাঃ কংগ্ৰেচুলেচন! কি যে ভাল খবৰ! পিছে নামটো মই কিয় দিম আক? সন্তানৰ নামটো মাক-দেউতাকৰে অধিকাৰ, দুয়োজনেই আলোচনা কৰি ল’বি।“
“তায়েই বিচাৰিছে অ’, নামটো তই দে বুলি।”
কি! এইগৰাকীয়ে সেইগৰাকী, যাৰ এটা হুমকিত তাই জীৱনৰ বাট সলাই দিছিল। সঁচাকৈয়ে নাৰীৰ ছলনা বুজা টান বুলি মহা মহা পণ্ডিতে এনেই কৈ যোৱা নাছিল।
“কি খবৰ তাইৰ?”
“ভাল, একদম সুস্থ। ডিব্ৰুগড় মেডিকেলতে এডমিট হৈ আছে তাই।” শ্ৰুতিয়ে একো নক’লে। লগ কৰাৰ সৌজন্যতাকণো দেখুৱাব নোৱাৰিলে।
“আৰু এটা উপহাৰ আছে তোলৈ।”
“কি অ?”, ভৰ বাৰিষাৰ নৈখন চকুৰ পৰা লুকুৱাব নোৱাৰে তাই।
“সেন্দুৰ।”
“হোৱাট!”।
“য়েচ, শিল্পমৰ নামৰ।”
“কি ধেমালি কৰিছ তই শিৱাংগ?”
“এয়া চা।”
বান্ধ ভাঙি লোতক নামে ওফন্দি উঠা নৈখনৰ।
“সি ক’ত?”
“লৈ যাবলৈ কৈছে তোক?”
“নাযাওঁ মই।”
“তই ইমান জেদী কিয় কচোন।”
“সি কিয় আহিব নোৱাৰে কচোন।”
উচাৎ মাৰি তাই আঁতৰি যায়। তাইলৈ চাই পঠিয়ায় সি, দেখে, অভিমানী নৈখনৰ ওপৰেৰে লোতক বাগৰিছে। মুহূৰ্ততে সিদ্ধান্ত লৈ পেলায় শিৱাংগই, সি সেই নৈখনৰ দলং হ’ব, বগীবিল দলংখনৰ দৰেই যিমান সময় নালাগক কিয়, এদিন সিও দুখন হিয়া জোৰা লগাব।
আৰু আধালিখা উপন্যাসখনৰ কাম সিদিনাই হয়তো তাই হাতত ল’ব।
(সমাপ্ত)

গল্প:এইচ আই ভি কম্পিউটাৰটো শ্বাট ডাউন কৰি অংগদ নিজৰ ফাৰ্মৰ পৰা ওলাই আহি বাইক ষ্টাৰ্ট দিলে । গধূলিটো বৰ মনোমোহা হৈ উঠিছে। নিয়ন লাইটৰ প...